Nauka przez eksperymentowanie
mgr Daria Sołtys
Zabawa jest najczęściej wykorzystywanym środkiem w celu edukacji naszych dzieci, jest to sposób przyjemny dla nas jak i dla dzieci. Eksperymenty umożliwiają zrozumienie zjawisk przez samodzielne wprowadzanie czynników i obserwowanie tego co się dzieje.
Doskonale znamy sytuacje, gdy maluch chodzi za nami i zadaje pytania: „Dlaczego?”, „Czemu?”, „Po co?”, „Jak?” itd. Pytania te wskazują, iż dzieci od najmłodszych lat są badaczami szukającymi odpowiedzi. Są sytuacje w, których za pomocą jednego eksperymentu możemy odpowiedzieć na pytanie dziecka oraz dodatkowo zafascynować je nauka. Pamiętajmy także o tym, że dziecko nigdy nie zadowoli się zdawkową odpowiedzią. Zdarzają się sytuacje w których dzieci podważają wszelkie prawa świata, tylko po to aby podążać własną drogą. Wczesne dzieciństwo jest charakterystycznym okresem, gdyż dziecko waha się pomiędzy fantazją a rzeczywistością. Wszystko prowadzi do tego, aby pobudzić dziecko do twórczego myślenia. Dziecko we wczesnym dzieciństwie powinno dowiedzieć się, że ciekawość jest istotnym warunkiem w celu zdobywania wiedzy.
Pragnę zaprezentować kilka prostych eksperymentów które można wykonać w domu z dzieckiem. Są one bezpieczne jednak zawsze należy zwrócić uwagę na brawurę swojego dziecka. Pamiętajmy o metodzie prób i błędów, czyli najpierw próbujemy wykonać doświadczenie sami, aby mieć pewność, że w trakcie zabawy wszystko wyjdzie.
DOMOWE EKSPERYMENTY
Wybuch wulkanu
Potrzebne: 0,5 kg mąki, szklanka wody, salaterka, mała szklanka, ¼ szklanki octu, duży talerz, czerwony barwnik spożywczy, łyżka sody oczyszczonej.
Wsyp mąkę i nalej wody do salaterki, mieszaj aż otrzymasz kulę ciasta. Jeśli jest ono zbyt lepkie dosyp maki. Umieść szklankę na środku dużego talerza, wlej do niej ocet i dodaj kilka kropel barwnika, uformuj ciasto na wzór wulkanu. Brzegi szklanki nie powinny być widoczne, całość wstaw do zlewu. Następnie wrzuć łyżkę sody oczyszczonej do szklanki i podziwiaj niezwykły wybuch wulkanu.
Jak to działa?
Właśnie doprowadziłeś do erupcji wulkanu wytwarzając reakcję chemiczną pomiędzy octem a sodą. Wybuch wulkanu na ziemi wygląda jednak inaczej. Powstaje wtedy, gdy ruchy płyt skorupy ziemskiej prowadzą do unoszenia się magmy.
Barwimy kwiaty
Potrzebne: kilka naczyń np. butelki lub słoiki, barwniki spożywcze (np. czerwony, żółty i zielony), kwiaty o jasnych płatkach (np. goździki, róże margerytki), nożyczki.
Do kilku naczyń wlej wodę i do każdego dodaj inny barwnik. Kwiaty, które chcesz zabarwić powinny mieć płatki w jasnym kolorze, ich łodygi przytnij na ukos. Do słoików wstaw kwiaty na kilka godzin, najlepiej na noc. Zmienią one barwę, przyjmą kolor wody, w której zostały zanurzone.
Jak to się dzieje?
Wodę potrzebną do życia rośliny czerpią korzeniami z podłoża. W łodydze znajduje się tkanka, która transportuje wodę w górę do liści i kwiatów.
Kryształy do chrupania
Potrzebne: Pół szklanki ciepłej wody, aromat waniliowy, szklanka cukru, słoik, gruba nić bawełniana, spinacz, ołówek.
W słoiku zmieszaj wodę, aromat i cukier. Otrzymasz gęsty syrop. Jeśli zostały jeszcze kryształki cukru, dolej gorącej wody. Na końcu nici przywiąż spinacz, drugi koniec nici zawiń wokół ołówka. Umieść ołówek na brzegu słoika. Nić z przywiązanym spinaczem powinna być zanurzona w syropie. Całość ustaw w chłodnym miejscu. Następnego dnia twój cukierek będzie gotowy. Jednak im dłużej poczekasz, tym będzie większy.
Jak to działa?
Do rozpuszczenia określonej ilości cukru potrzebna jest odpowiednia ilość wody. W gorącej wodzie można rozpuścić więcej cukru. Jednak po ochłodzeniu woda będzie zawierać „nadmierną” ilość cukru. Będzie on szukał jakiegoś wyjścia i zacznie przyczepiać się do nici. Właśnie w ten sposób powstaje kwarc.
Podsumowując wspólne eksperymentowanie w domu pozwoli nam na miłe i przyjemne spędzenie popołudnia jednak zawsze trzeba pamiętać o zachowaniu bezpieczeństwa. Nigdy nie pozostawiajmy dziecka samego podczas eksperymentowania Dziecięce eksperymentowanie pozwala nam na uczenie się świata.
Literatura:
- C. Braun, U. Diehl, „Moje pierwsze Eksperymenty.”, Warszawa, Wyd. Jedność, 2014;
- „Eksperymenty są super.”, praca zbiorowa, Warszawa, Wyd. Arkady, 2012;
- J. Pol, „Wiem i potrafię. Najlepsze eksperymenty.”, Poznań, Wyd. Centrum Edukacji Dziecięcej, 2014.